Przeciętny polski 12-latek ma więcej zębów z próchnicą niż jego rówieśnik na Białorusi, w Rumunii, Bułgarii, Czechach czy na Węgrzech – alarmują eksperci.
Z badań przeprowadzonych na zlecenie Ministerstwa Zdrowia w latach 2010-12 wynika, że występowanie próchnicy w Polsce spada w bardzo wolnym tempie w porównaniu z wieloma innymi krajami Europy. Na przykład polskie 12-latki mają średnio 3,5 zęba dotkniętego próchnicą więcej niż ich zagraniczni rówieśnicy. Tymczasem badania epidemiologiczne wskazują, że na przykład w Danii liczba ta wynosi 0,6; w Niemczech i Norwegii – 1,7; w Rumunii, Czechach i na Białorusi – ok.2,1; na Węgrzech – 2,4; w Bułgarii – 3,1. Gorzej od nas wypadają Litwa, Słowacja i Chorwacja.
Ogólnie próchnica występuje u ponad 79 proc. polskich dzieci w wieku 12 lat, u ponad 96 proc. 18-latków i niemal wszystkich dorosłych (99,9 proc.) w wieku 35-44 lata, u których dotknięte nią jest przeciętnie 17 zębów. Jest to o tyle niepokojące, że zły stan jamy ustnej spowodowany działaniem bakterii ma negatywny wpływ na ogólne zdrowie, gdyż zwiększa ryzyko chorób układu krążenia, zaburzeń metabolicznych, czy powikłań ciąży – przypominają specjaliści w dziedzinie stomatologii.
Zapobieganie próchnicy jest proste, a jeśli już choroba zacznie się rozwijać, można ją zahamować na wczesnym etapie.
W tym celu niezbędne jest utrzymywanie dobrej higieny jamy ustnej, poprzez szczotkowanie zębów, co najmniej raz dziennie pastą z fluorem, unikanie bardzo słodkich przekąsek między posiłkami (cukry są przetwarzane przez bakterie w jamie ustnej w kwasy, które systematycznie niszczą szkliwo i powodują ubytki próchnicowe) oraz regularne kontrolowanie zębów u dentysty.
Działania zapobiegające próchnicy zębów powinny się rozpocząć jak najwcześniej – w zasadzie już w okresie życia płodowego – i trwać do końca życia. Wszyscy przecież znamy starą maksymę, że „lepiej zapobiegać niż leczyć”.
Jeśli o zapobieganiu mowa to warto wspomnieć o jedym z istotniejszych zabiegów profilaktyki próchnicowej u małych pacjentów, jakim jest lakowanie zębów. Bliższe zapoznanie się z efektami tego zabiegu pozwoli Państwu odkryć jego zalety.
Lakowanie, zwane również uszczelnianiem bruzd, ma zastosowanie w stomatologii od 1970 roku. Stosuje się je u dzieci, u których właśnie pojawiły się pierwsze zęby trzonowe. Mogą to być zęby mleczne, jak i stałe. Korzyści z takiego zabiegu są podwójne. Z jednej strony zabezpieczamy zdrowe zęby przed szkodliwym oddziaływaniem kwasów i w efekcie rozwojem próchnicy, a z drugiej wykonujemy podczas wizyty dziecka w gabinecie całkowicie bezbolesny zabieg, dzięki czemu nabiera ono przekonania, że wizyta u stomatologa może być miłym przeżyciem.
Prawidłowo wykonany zabieg gwarantuje około 90% eliminację próchnicy na powierzchniach żujących (niektóre źródła określają jego skuteczność nawet na 100%).
Lak (preparat uszczelniający) ma postać śmietany, którą rozlewamy na naturalne zagłębienia zębów (bruzdy), po ich wcześniejszym, odpowiednim przygotowaniu, a następnie utwardzamy światłem UV.
Laki mają więc podwójne działanie profilaktyczne:
- uwalniają fluor, wysycając nim okoliczne tkanki, przez co wzmacniane jest szkliwo zębów,
- wypłaszczają bruzdy zębów, w których często zalegają resztki pokarmowe, a więc zabezpieczają w sposób mechaniczny przed rozwojem próchnicy.
To ostatnie działanie jest szczególnie ważne u naszych małych pacjentów. To właśnie na dnie bruzd grubość szkliwa jest bardzo mała, a włosie szczoteczki często nie może tam dotrzeć. Samooczyszczenie przez ślinę także jest niewystarczające.
Dzieci, nawet jeśli regularnie myją ząbki, to ze względu na niewielkie jeszcze umiejętności manualne nie potrafią skutecznie usunąć wszystkich resztek jedzenia z głębokich bruzd swoich zębów, co sprawia, że bardzo szybko pojawiają się w nich plamy i ubytki próchnicowe.
Lakujemy więc zęby świeżo wyrżnięte, wolne od jakichkolwiek plam próchnicowych. Ważne więc jest, aby obserwować buzię dziecka regularnie, by żaden nowy ząb nie wyrósł niezauważony.
Zabiegi profilaktyczne, zarówno lakowania, jak i lakierowania są miłe i bezbolesne. Pozwalają zadbać o zdrowy uśmiech, jak również przekonać małe dzieci, że wizyta u stomatologa jest naprawdę fajna.
lek. stom. Agnieszka Górnicka
